“Canada 1979. De tranen springen al in mijn ogen als ik er alleen maar aan denk. Het liefst zou ik dat weekend vergeten, want het was één groot drama. Dat uitgerekend die wedstrijd mijn beste resultaat is gebleken, is eigenlijk een schande. De race was eerder een dieptepunt dan een hoogtepunt.” Jan Lammers schudt met een moedeloze blik het hoofd. Zijn beste resultaat in de Formule 1, de negende plaats in Montréal, is niet bepaald zijn favoriete herinnering. Maar met de Grand Prix van Canada voor de deur, wordt de herinnering aan 1979 toch weer opgerakeld. “En bedankt weer.”
Liever wordt Lammers herinnerd aan de vierde plaats in de kwalificatie op Long Beach in 1980. Of desnoods aan de keer dat hij zesde lag in Zolder maar uitviel met een kapotte versnellingsbak. “Of die keer dat ik derde lag met zicht op de tweede plaats, maar van de baan af werd gereden door Elio de Angelis. Dat had mooie resultaten kunnen opleveren, maar het liep anders.” Dus moet Lammers het doen met die negende plaats in Canada.
Als 21ste op de grid
Het is de voorlaatste race van het seizoen 1979, de Grand Prix van Canada. Het eerste volledige seizoen van Jan Lammers in de Formule 1 zit er bijna op. In de dertien eerdere races heeft hij zes keer de finish gehaald, twee keer op de tiende plaats. Dat is in die jaren, waarin kwalificeren voor de wedstrijd al een prestatie op zich is, lang niet slecht.
In Montréal kwalificeert Lammers zich als 21ste, twee plaatsen voor zijn teamgenoot Elio de Angelis. Ze staan ver achteraan; van de dertig auto’s mogen er maar 24 starten. Keke Rosberg is een van de coureurs die zich niet kwalificeren. Niki Lauda is er ook niet bij. Hij maakte nog voor de kwalificatie bekend per direct afscheid te nemen van de Formule 1. Tot teleurstelling van het Canadese publiek start Alan Jones van pole position, en niet publiekslieveling Gilles Villeneuve. Al bij al is het mede daardoor een roerig weekend.
De Shadow-Ford van Lammers is snel, maar weinig betrouwbaar en aan het einde van het seizoen is het team al lang door het budget heen. “Onderhoud werd er niet meer gedaan,” vertelt Lammers. “Het Circuit Île Notre-Dame is een ramp voor de aandrijftrein en de remmen. Alles gaat daar kapot: differentiëlen, steekassen, versnellingsbakken. De auto was net een vrachtwagen, maar het circuit lag me wel. Ik hoopte dus toch dankzij wat uitvallers richting de top 10 te kunnen, al realiseerde ik me heel goed dat de kans aanzienlijk was dat ik de finish niet zou halen.”
Bloedstollend duel vooraan
Het scheelt ook niet veel. Dat Lammers met de Shadow de finish haalt, mag een klein wonder heten. Slechts tien coureurs van de 24 die er van start gingen, zijn opgenomen in de uitslag en ook alleen maar omdat zij nog rijden - min of meer - als Jones en Villeneuve over de streep komen. De twee voeren een bloedstollend duel. Villeneuve rijdt de eerste vijftig ronden aan de leiding, Jones de laatste 22 ronden. Het verschil op de streep is slechts één seconde.
Lammers krijgt van dat duel niets mee. “Terwijl ze me toch op vijf ronden achterstand hebben gezet. Je zou denken dat ze me dan voorbij zijn gekomen, maar dat was steeds op momenten dat ik ergens aan de kant stond en de gekste toeren uithaalde om weer op de baan te komen.”
De remmen van de Shadow zijn binnen een paar ronden al oververhit. Een veel voorkomend probleem op het circuit in Montréal, wat ook dit weekend weer zal opspelen, verwacht Lammers. “Je zult zien dat er meer uitvallers zijn dan gemiddeld. Het is een stop-and-go-circuit, met hard remmen en hard uitaccelereren. Voordat de remmen zijn afgekoeld, moet je weer vol in de ankers. Toen was dat helemaal erg: we hadden nog stalen remmen. Het weer was goed destijds, maar dat betekende ook minder koeling. Daardoor was het een slijtageslag.”
De vrouw van de baancommissaris
Ook Lammers heeft problemen met de remmen. Bij het aanrijden op de chicane, de derde bocht, voelt hij dat zijn remmen het niet meer doen. “Ik kon ‘m net langs de bandenstapels krijgen. Eerst links erlangs, toen rechts erlangs. En maar pompen om de auto af te remmen. Ik kwam tot stilstand op amper een meter voor de benen van de vrouw van een baancommissaris, die daar rustig in een tuinstoeltje langs de baan een boekje zat te lezen. Het was mooi weer, dus ze had haar jurk opgetrokken over haar knieën om haar benen wat te laten kleuren. En pal voor die beentjes kwam ik tot stilstand. Met de remmen in de fik. Dat mens kreeg de schrik van haar leven. Het ene moment zat ze rustig te lezen in haar tuinstoeltje, het volgende moment kijkt ze in de bek van de Samson-leeuw op de neus van mijn auto. Op een meter voor haar.”
Niemand die zich bekommert om de vrouw van de baancommissaris, die verstard van schrik in haar nylon klapstoeltje zit. Alle aandacht gaat uit naar de brandende remmen van de Shadow. Lammers is ook al uit de auto als de baancommissarissen hem manen weer in te stappen. Tegen de richting in wordt de auto weer aangeduwd en Lammers kan weer verder. “Ik die auto weer in, gordels om en door. Met afgefikte remmen. Maar goed, de auto reed nog dus dan denk je verder niet na en ga je door.”
Waardeloze race
Niet veel later spint hij nog een keer van de baan af, bij de hairpin voor start-finish. “Precies tussen John Watson en Patrick Tambay door. Voor hetzelfde geld waren we er alle drie af gevlogen, maar het ging net goed. Ik stond achterstevoren aan de zijkant en moest weer worden aangeduwd. Ik had daar dus helemaal de finish niet horen te halen. Ik was al twee keer uitgevallen. Het kan dus best zijn dat Jones en Villeneuve daar voorbij zijn gekomen, maar het interesseerde me niks. Ik was maar met één ding bezig: die auto thuis brengen. De enige reden dat ik daar als negende in de uitslag sta, op vijf ronden achterstand, is dat er nog meer wél zijn uitgevallen en ik dat ding toch naar de finish heb weten te brengen.”
Voor Lammers was het een weekend om snel te vergeten. “Dat die negende plaats in Canada mijn beste resultaat is, geeft wel aan hoeveel pech ik in andere wedstrijden heb gehad. Het was een waardeloze race. Zo veel jaar later is het een mooi verhaal voor in de kroeg, maar ik zal er zelf nooit over beginnen. Misschien heeft de vrouw van de baancommissaris het er nog wel eens over. Ik kan me indenken dat ze er nog jaren nachtmerries van heeft gehad.”
De volledige uitslag van de GP van Canada 1979
Foto’s: F1-history-deviantart.com en Alessio Mazzocco (Flickr)
Bovenstaand verhaal is een voorpublicatie uit het boek 'Grand Prix Retro, Verhalen uit de F1', dat wordt geschreven door Olav Mol en de voltallige redactie van deze nieuwssite.
